Cứ khoảng tháng chạp, tháng giêng âm lịch, biển Phú Yên rộ mùa đánh bắt cá cơm. Người ta cứ mua cả thúng về làm mắm, chứ không mua theo kiểu cân lạng. Cá để cá hơi ươn, cho vào thùng gỗ cao đến ngập đầu, đựng được 300-400 kg. 6-7 tháng sau, mắm ra nước. Người làm mắm bắt đầu lấy nước nhất, nhì, pha nước màu để lấy nước ba, bốn. Nấu xác mắm còn lại để lấy nước năm. Con mắm sau khi lấy nước nhì, thịt đỏ au, dùng để ăn hoặc bán rất thơm và ngọt thịt.
Chợ Đồn còn nổi tiếng bởi đặc sản dứa. Thứ quả này mọc ở đất Sơn Hoà, Phú Yên mắt rất thưa, nhiều nước, ngọt, xắt ra tứa mật. Ăn sống vừa mát vừa chua. Nếu không thích ăn kiểu đó, bạn có thể xắt nhỏ trộn với mắm cái cá cơm, ăn có mùi vị đậm đà, kích thích tiêu hoá. Những ngày mưa, chỉ cần bát mắm cá cơm trộn với dứa chợ Đồn ăn cùng cơm rất ngon miệng.
Dứa ngon là vậy, nhưng lại chỉ có mùa. Để lưu giữ loại quả này, bạn hãy gọt vỏ, cắt khoanh tròn, dày độ 1-1,5 cm, đem muối vào ang mắm cá cơm. Nước dứa hoà với cá sẽ giảm độ chua. Ngược lại cá được ngấm nước dứa sẽ thơm ngon, hai mùi vị bổ sung cho nhau. Dùng dứa muối kiểu này nấu canh chua, kho cá càng đậm đà thi vị như kiểu uống nước đường chanh muối.
ST.
