“Ai cũng nghĩ mối nguy hiểm ở ngay bên cạnh mình”, Olga Beskova, cư dân Matxcơva đang nghỉ cuối tuần ở Tolstopaltsevo, nói.
Hôm 31/7, hàng chục sĩ quan an ninh tập trung tại ngôi làng, phong toả hơn 16 giờ và tìm ra một kho chất nổ có thể được quấn thành “5 thắt lưng đánh bom tự sát”. Số vũ khí được chôn trong những bình nhựa bên ngoài gara trên con đường hẹp, ngay gần nhà Beskova. Các quan chức tuyên bố chiến dịch này là cú đánh vào các phần tử khủng bố Chechnya. Bộ trưởng Nội vụ Nga Boris V. Gryzlov khẳng định “ít nhất 5 vụ khủng bố” đã bị ngăn chặn.
Theo các bản tin, sau khi bị cảnh sát bắt, Zarema Muzhikhoyeva, một phụ nữ Chechnya 22 tuổi, đã thông báo cho nhân viên điều tra đến tìm ra kho đạn dược ở Tolstopaltsevo. Tuy nhiên, các sĩ quan an ninh không bắt được người đàn ông thuê ngôi nhà nơi cất giữ vũ khí. Họ cũng không tìm ra Fatima Đen hay những kẻ đứng sau các vụ đánh bom gần đây.
Phát hiện này hầu như không làm giảm được nỗ lo ngại của người Nga rằng, cuộc chiến Chechnya, dù đã kết thúc, nhưng đang rải hậu quả ra ngoài biên giới nước cộng hoà. Kể từ giữa tháng 5, một loạt vụ tấn công tự sát đã làm ít nhất 110 người thiệt mạng. 4 vụ đầu tiên xảy ra tại hoặc gần Chechnya, hai vụ trong tháng 7 gây chấn động trung tâm thủ đô Matxcơva. Hôm 5/7, hai phụ nữ Chechnya phát nổ bom tại liên hoan nhạc rock and roll ở sân bay Tushino, làm 15 người chết. Hôm 10/7, trong khi tháo ngòi kíp nổ ngăn chặn vụ tấn công nhằm vào một nhà hàng trên phố buôn bán sầm uất Tverskaya, một sĩ quan an ninh đã thiệt mạng. Hôm 17/7, quả bom tại đồn cảnh sát ở Khasavyurt, nước cộng hoà phía nam Dagestan, phát nổ làm 3 người thiệt mạng, trong đó có một phụ nữ đang mang thai. Cùng ngày, các quan chức tìm ra một quả bom gần khu chợ ở Ulyanovsk, thành phố bên bờ sông Volga. Hôm 27/7, một vụ tấn công xảy ra ở Chechnya, khi một phụ nữ tự phát nổ mình sau khi bị lực lượng an ninh chặn bên ngoài căn cứ ở Tsatsan-Yurt, ngôi làng ở phía đông nam thủ phủ Grozny. Một người qua đường bị thương đã thiệt mạng sau đó 4 ngày.
Ở Matxcơva, người ta ít bộc lộ lo ngại ra ngoài hơn, nhưng mối nghi ngờ, e sợ ngầm thì luôn có. Giới truyền thông đã “đổ thêm dầu vào lửa” với những câu chuyện khủng khiếp về đội ngũ phụ nữ đánh bom tự sát với tên gọi “goá phụ đen”. Lực lượng này trù tính một loạt vụ tấn công để trả thù cho cái chết của chồng hoặc người thân của họ trong chiến tranh Chechnya. Các câu chuyện dựa trên các tuyên bố của các quan chức Nga và lời đe doạ sẽ khủng bố trên toàn Nga của chỉ huy phiến quân Shamil Basayev. Người ta cho rằng một phụ nữ trung niên với biệt danh là Fatima Đen huấn luyện và tổ chức những kẻ tấn công. Để trấn an, chính phủ đã tăng các trạm kiểm soát giấy tờ và các cuộc tuần tra, tăng cường giám sát các địa điểm nơi cư dân thủ đô tụ tập. Tổng thống Vladimir Putin đã hoãn chuyến đi Uzbekisatan và Malaysia sau vụ nổ Tushino. Buổi trình diễn nhạc rock dự kiến vào tháng 8 cũng bị huỷ bỏ.
Từ trước những vụ đánh bom ở Matxcơva, Giám đốc Cơ quan an ninh Liên bang Nga Nikolai P. Patrushev đã cảnh báo, những cuộc tấn công khủng bố đã trở thành một mối đe doạ đặc biệt. Sau các vụ đánh bom, ông thừa nhận: “Chống khủng bố thực sự khó khăn”.
Matxcơva từng trải qua làn sóng khủng bố. Cuộc chiến ở Chechnya năm 1999 bắt đầu sau những cuộc đánh bom hai khu chung cư. Phiến quân Chechnya bị cáo buộc gây ra những vụ này, cùng với vụ đánh bom ở thành phố phía nam Volgodonsk. Tháng 10 năm ngoái, phiến quân Chechnya chiếm giữ trung tâm biểu diễn ở thủ đô và giữ hơn 700 người làm con tin trong 57 giờ. Sau khi biệt kích tấn công toà nhà trong chiến dịch giải cứu, ít nhất 41 thủ phạm và 129 con tin thiệt mạng do loại khí đặc biệt được sử dụng.
Ông Gryzlov cho biết những vụ tấn công nằm trong “hoạt động gây hấn có tổ chức của lực lượng khủng bố quốc tế”.
Việc phát hiện ra kho vũ khí ở làng Tolstopaltsevo làm nhiều người Nga lo ngại, xen lẫn phản đối chiến tranh Chechnya kết thúc gần 4 năm nay.
Igor A. Tkachenko, sống trên con phố nơi phát hiện ra số chất nổ, cho rằng chính phủ Nga đã quá khoan dung với phiến quân. “Hãy xem người Mỹ, họ làm tất cả những gì họ muốn với kẻ thù”, Tkachenko nói. Ngược lại, Beskova rất sợ hãi. “Cuộc chiến nào, dù là Chechnya hay ở đâu đi chăng nữa, đều đáng sợ”, cô nói trong lúc ôm cậu con trai nhỏ Andrei. “Với những người dân bình thường, không có lý do gì để có chiến tranh cả. Chúng tôi yêu hoà bình. Chúng tôi muốn sống bình thường”.
Nguyễn Hạnh (theo MT)
